Commercieel gebruik maken van lettertypes? Check de licenties om boetes te voorkomen
Iedereen maakt gebruik van fonts, ook op websites en andere digitale media. Voor het maken of laten maken van jouw website is waarschijnlijk een specifiek font gekozen. Maar ben jij je bewust van de licenties die aan deze lettertypen verbonden zijn?
Ontdek hier waarom het belangrijk is en waar je op moet letten om vervelende en hoge boetes te voorkomen.
Een font is óók een kunstwerk: copyright en EULA
We zijn ons bewust van het gebruik van afbeeldingen en het copyright dat hierop zit. Bij een font is dit niet anders. Achter elk font schuilt een ontwerper en hier zijn rechten op van toepassing. Zodra je fonts gaat gebruiken, betekent dat niet automatisch dat je elk font ook zomaar op het internet vrijuit kunt gebruiken, vooral niet op je website of andere online en offline media. Licenties spelen hier namelijk een cruciale rol.
Deze licenties bevatten beperkingen die bepalen hoe het font gebruikt mag worden, of het nu voor commerciële doeleinden is, voor websites of in gedrukte materialen. Dit wordt allemaal bijgehouden in de EULA (End User License Agreement). Dit is een juridisch document dat specifiek de gebruikersrechten borgt voor fonts. Hierin staat o.a.:
- de voorwaarden waaronder het font mag gebruikt worden;
- het aantal toegestane installaties;
- de platformen waarop het wordt toegestaan;
- of commercieel gebruik is toegestaan.
Het naleven van de EULA is essentieel om juridische conflicten te voorkomen en om de rechten van de fontontwerpers te respecteren.
De kosten van een fontlicentie
Er kunnen kosten verbonden zitten aan het gebruik van een font. Het is verstandig om je te verdiepen in de licentie voordat je een keuze maakt. De kosten van een fontlicentie kunnen variëren, afhankelijk van verschillende factoren, zoals:
- Stijlen: Een lettertype kan verschillende stijlen hebben, zoals regular, bold, italic etc.
- Het aantal gebruikers: Afhankelijk van hoeveelheid computers waar het font wordt geïnstalleerd.
- Het aantal pageviews: Sommige aanbieders van een fontlicentie werken met een maximaal aantal paginaweergaven voor een bepaald bedrag. Wordt je site meer bezocht, dan moet je ook meer voor je font betalen.
Daarnaast speelt het fontlicentiemodel een rol. Dit kan een eenmalige aankoop zijn, een jaarlijkse licentie of zelfs gratis met beperkingen. Ook is dit afhankelijk van het gebruik van het font, verderop lees je hier meer erover.
De fontlicentie modellen
Voor elke specifieke toepassing is het belangrijk om de passende licentie te kiezen. Afhankelijk van de aanbieder kunnen er verschillende licentiemodellen beschikbaar zijn.
Desktop: Dit is de meest gebruikte licentie, namelijk een lettertype voor op een desktopcomputer of laptop.
Web font: Met deze licentie kun je het lettertype ook gebruiken in een website. Het font staat hiermee fysiek op een server en wordt bij elke paginaweergave getoond. Hier is dus het aantal paginaweergaven op je website van toepassing, zoals eerder genoemd bij de kosten.
Mobiele apps: Heb je een website, maar maken de gebruikers daarnaast ook gebruik van een app? Denk bijvoorbeeld aan een app van de supermarkt om je boodschappen te doen, of een app van een recreatieklant waar informatie over het park waar jij je vakantie spendeert toont. Op deze applicatie moet – buiten de desktop licentie – een aparte licentie voor worden aangeschaft.
e-Pub: ePub-licenties zijn bedoeld voor het gebruik van lettertypen in commerciële e-readerpublicaties.
Digitale advertenties: Stel je voor, je gaat online dynamische advertenties tonen op websites van derden. Dit valt onder een specifieke aparte licentie. Dit geldt echter niet voor statische advertenties. Dan is een desktop licentie voldoende.
Server: Voor het gebruik van lettertypen in web- of cloudservices, zoals games, SaaS (Software as a Service) en zelfs ‘Printing on Demand’-toepassingen. Neem bijvoorbeeld het ontwerpen van een website waar gebruikers lettertypen kunnen kiezen voor het bedrukken van t-shirts of mokken.
Tips om je font aan te schaffen
Er zijn miljoenen fonts om uit te kiezen en misschien heeft bovenstaande je ook afgeschrikt om zelf op zoek te gaan. Hierbij een aantal tips om je op weg te helpen.
- Check of jouw font een licentie moet bevatten of niet
Misschien heb jij je nooit verdiept in het gebruik van jouw huidige font en of hier licenties aan verbonden zijn. Gebruik de extensie ‘Font-Ninja’ eens in je browser. Deze extensie vertelt jou welk font je gebruikt. - Google en Adobe hebben een uitgebreid bestand aan webfonts
Google heeft een uitgebreide bron van lettertypes met vrij eenvoudige licentieregelingen. Een font vanuit Google is vrijwel altijd gratis te gebruiken voor je website. Dit geldt niet altijd voor offline uitingen, wees hier alert op.
Ook Adobe fonts, wat voorheen bekend stond als Typekit, heeft een groot aanbod. De Adobe fonts zijn minder gemakkelijk in te regelen als een Google font. Dit heeft te maken van een vervaldatum van je licentie. De opdrachtgever is hierin verantwoordelijk om zelf een licentie aan te schaffen en bij te werken. - Je fonts opslaan in een fontmanager
Wanneer je meerdere lettertypen beheert, kan dit een uitdaging zijn. Hier zijn fontmanagers zoals Fontbase een uitkomst. Deze tool fungeert als bibliotheek voor lettertypen, waardoor je gemakkelijk fonts kunt activeren en deactiveren. - Je bent zelf verantwoordelijk voor het aanschaffen van een fontlicentie
Als het gaat om eigenaarschap en aansprakelijkheid, geldt dat de persoon achter het eindproduct zowel de eigenaar als de verantwoordelijke is.
Font en licenties: check hoe dit bij jouw organisatie zit!
Nu je alles weet over het belang van fonts en de licenties die daarbij komen kijken, ben je goed gewapend om de juiste keuzes te maken voor jouw organisatie. Bij twijfel over hoe deze licenties van invloed zijn op jouw onderneming, aarzel niet om contact op te nemen met Jan Hein voor verhelderend advies.